اشخاص واجب النفقه؛ واجب النفقه به چه معناست

افرادی که به لحاظ قانونی واجب النفقه هستند می‌توانند خرج خود را از فردی دیگری که ارقاب آن‌ها است دریافت کنند. براساس مواد 1106، 1195 و 1209 قانون مدنی این افراد عبارت اند از: زوجه دائم، پدر، مادر، نوه‌ها، اولاد و اجداد است.

واجب النفقه به چه معناست؟

اشخاص واجب النفقه، افرادی هستند که براساس قانون به آن‌ها نفقه تعلق می‌گیرد، فردی که نفقه پرداخت می‌کند پدر، شوهر و یا فرزند است. هرکدام از این افراد بنا به شرایطی طبق قانون باید به فرد موردنظر که زن، فرزند و یا در شرایطی پدر و مادر آن‌ها است، نفقه پرداخت کند. با ذکر مثالی می‌توانیم مفهوم این عبارت را به درستی روشن کنیم: زمانیکه زن به عقد دائم مردی درآید، شوهرش فردی است که باید به زن براساس قانون نفقه پرداخت کند، پس در اینجا زن واجب النفقه شوهرش است. در حالی که تا نفقه همان دختر تا قبل عقد که در خانه پدرش زندگی میکرده برعهده پدرش بوده است و واجب النفقه پدرش بوده است.

پیشتر در مقاله نفقه چیست؟ به صورت کامل به بررسی مفهوم نفقه و انواع آن پرداختیم.

چه کسانی واجب النفقه انسان هستند؟

پدر و مادر و اجداد انسان، همچنین همسر دائم، و فرزند، نوه، نتیجه و نویره جزو افراد اوجب النفقه انسان در نظر گرفته میشوند.

موارد نفقه شامل چیست؟

مسکن ، پوشاک ، غذا و لوازم منزل که به حد متعارف و متناسب با شأن افراد، از موارد نفقه می باشد.

نفقه اقارب، آیا خواهر واجب النفقه است؟

نفقه اقارب و نزدیکان تنها در صورتی واجب است که آنها توانایی تامین هزینه زندگی خود را نداشته باشند، یا نتواند با کارکردن نیازهای زندگی خود را تامین کنند و فرد توانایی مالی برای تامین نیازهای زندگی آنها را داشته باشد.

پس خواهر در صورتی که وجب النفقه شوهرش یا پدرش نباشد، (مجرد باشد و پدر در قید حیات نباشد) بعنوان واجب النفقه برادرش فرض میشود.

در لغت اقارب به معنی خویشاوندان شخص است که متشکل از نسبی، سببی و رضاعی هستند. و در خصوص نفقه بحث در خصوص اقارب نسبی است.

خویشاوندان خط عمودی واجب النفقه چه کسانی هستند؟

افرادی که شخص از آن‌ها متولد شده است. در اینجا آن‌ها را خویشاوندان و یا ارقاب عمودی صعودی فرد می‌پندارند.

افرادی که از شخص متولد شده‌اند و به نوعی می‌توان گفت که خویشاوندان نزولی فرد محسوب می‌شوند.

انفاق یعنی چه؟

به لحاظ لغوی انفاق به معنی بخشش و مصرف است و نفق هم به معنی سپری سن و یا نیست شدن است.

مقدار نفقه افراد واجب النفقه و اقارب

مقدار نفقه براساس وضعیت اقتصادی مرد در نظر گرفته می‌شود و به نوعی براساس استطاعت مرد میزانی برای گذران زندگی زن در نظر می‌گیرند تا زن بتواند نیازهای اولیه زندگی خود را که متشکل از خوراک، پوشاک، دارو، درمان و وسایل آرایش را برای خود فراهم کند.

در برخی موارد زن در منزل پدری خود خادم داشته است و عادت دارد فردی در کارهای روزمره به وی کمک کند، پس مرد طبق قانون باید برای وی خادمی استخدام کند.

بعبارتی دیگر مرد موظف است در زمان بیماری زن برای وی خدمتکاری گرفته تا به وی رسیدگی شود.

فرزندخوانده و یا فرزند رابطه نامشروع واجب النفقه است؟

با وجود اینکه قانون به صورت واضح افراد واجب النفقه را تعیین کرده است اما برخی از افراد در آن تردید دارند. برای مثال براساس قانون، اولاد جزو افراد واجب النفقه است، اما آیا فرزند خوانده و یا حتی اطفال نامشروع هم واجب النفقه است؟

اگر بخواهیم به این سوال پاسخ دهیم باید گفت براساس ماده 11 قانون حمایت از کودکان بدون سرپرست طبق مصوب 29/12/1313 که در مورد فرزندخوانده است به این صورت آمده است:

«وظایف و تکالیف سرپرست و طفل تحت سرپرستی او از لحاظ نگهداری و تربیت و نفقه و احترام، نظیر حقوق و تکالیف اطفال پدر و مادر داراست.»

مفاد این ماده براساس این است که فردی که کودکی را به صورت فرزند خوانده خود دریافت می‌کند همچون اولاد به یکی از اشخاص واجب النفقه تبدیل خواهد شد و با فرزند عادی آن خانواده در این خصوص نباید تفاوتی داشته باشد. همه تکالیفی که در این زمینه برگردن پدر است در اینجا هم صدق می‌کند.

در خصوص اطفالی که از رابه نامشروع هستند براساس رای وحدت رویه شماره 617-3/4/1376 به این صورت آمده است که: «…. زانی پدر عرفی طفل تلقی و در نتیجه کلیه تکالیف مربوط به پدر …. بر عهده وی میباشد…»

براساس مفاد رای صادر شده می‌بایست اشاره کرد که ترک انفاق نسبت به کودکی که از رابطه نامشروع به دنیا آمده است از سوی پدر جرم و مشمول ماده 642 قانون مجازات اسلامی خواهد شد.

آیا فرزند بعد ازدواج باز هم واجب النفقه پدر است؟

نفقه فرزندان از زمان تولد تا سن 18 سالگی و دختر تا زمانیکه ازدواج کند برعهده پدر است، ممکن است دختر ازدواج کرده باشد که شوهرش فوت کرده باشد و دارای مستمری باشد که به خود و فرزندانش تعلق بگیرد در این صورت وظیفه نفقه از پدر سلب خواهد شد.

نفقه فرزند پسر پس از طلاق تا سن 18 سالگی است اما اگر وی ادامه تحصیل دهد کماکان برذمه پدر وی است.

پس در نهایت می‌توان براساس قانون این چنین برداشت کرد: اگر دختر یا پسر ازدواج کنند به آن‌ها نفقه از سوی پدرشان تعلق نمی‌گیرد.

افراد واجب النفقه تاجر ورشکسته

فرد تاجر بعد از اینکه به صورت قطعی حکم وی صادر شد دیگر نمی‌تواند به اموال خود رسیدگی کند و یا در آن مداخله‌ایی داشته باشد و براساس قانون مراجع صالح به موضوع نفقه رسیدگی خواهند کرد.

آیا پدربزرگ واجب النفقه است؟

همانطور که در ابتدا گفتیم براساس قانون نفقه به معنی تامین کلیه نیازهای متناسب و متعارف افراد تحت تکلف مرد است.

در قانون نفقه برای زوجه و نزدیکان وی در نظر گرفته شده است که در این بین نزدیکان متشکل از فرزند، والدین و اقوام درجه یک را دربرمی‌گیرد.

در قانون مدنی در خصوص نفقه والدین این چنین آمده: زمانی که والدین دارایی نداشته باشند و برای آن‌ها امکان کار و یا تامین معاش فراهم نباشد، فرزند مکلف است که با توجه به وضعیت مالی خود پوشاک، خوراک و مسکن آن‌ها را فراهم کند.

خویشاوندان یا اشخاص واجب النفقه در اینجا عبارتند از:

1- فرزندان و نوه‌ها، اگر چه پایین‌تر روند (مانند نبیره و نتیجه)

2- پدر و مادر و پدربزرگها و مادربزرگها، اگر چه بالاتر روند.

نفقه این دو دسته -خواه مرد باشند یا زن، کوچک یا بزرگ، مسلمان یا کافر- به تفصیلی که می‌آید، بر مرد واجب است؛ ولی نفقه دیگر نزدیکان، به ویژه کسانی که از او ارث می‌برند، استحباب دارد

ویکیپدیا

نفقه پدر و مادر برعهده کدام فرزند است؟

گر پدر و مادر نیازمند، چند فرزند داشته باشند، بر همه فرزندان واجب است که در صورت توانایی مالی، به سهم خود هزینه های زندگی والدینشان را تامین کنند.

در این مقاله از سایت مستروکیل ما سعی کردیم تا به بررسی این موضوع بپردازیم که اشخاص واجب النفقه چه کسانی هستند؟