سهم الارث پدر چقدر است؟ در چه شرایطی پدر از فرزند ارث میبرد؟ در ادامه مستر وکیل به بررسی به تمامی سوالات مربوط به ارث بردن پدر از فرزند فوت شده می پردازد.
سهم الارث پدر از فرزند به چه صورت است؟ در قانون جمهوری اسلامی ایران در زمان فوت فرزند پدری که در قید حیات است، از فرزند خود ارث طلب دارد بعبارتی این موضوع از فرآیند مختلفی برخوردار است که قانون برای کلیه فرضیات ممکن، چاره ایی اندیشیده است. در ادامه به صورت واضح و کامل به کلیه فرآیندهای قانونی سهم الارث پدر از فرزند پرداخته ایم.
سهم الارث پدر چقدر است؟
سهم الارث برای پدر در قانون تعیین شده است و این رویه قانونی دارای انواع مختلفی است بعبارتی در بین طبقات ارث، پدر جزو کسانی است که در طبقه اول قرار می گیرد و در کنار بقیه وراث طبقه یعنی مادر و فرزندان ارث می برد.
در فرض عدم وجود مادر و فرزندان، تمام ترکه به پدر می رسد. در حالت نبود فرزندان و وجود مادر، سهم ارث پدر دو سوم ترکه است و در غیر این صورت در حالت وجود فرزندان و نبود مادر ، یک ششم ترکه سهم الارث پدر است.
مرگ اشخاص برای بازماندگان آثار و تبعاتی در پی دارد. بعبارتی می توان گفت اصلی ترین مسئله مطرح شده بعد از فوت یک شخص موضوع سهم الارث و یا نحوه تقسیم ارث بین وراث او است که اتفاقا حجم بسیار زیادی از پرونده های موجود در دستگاه قضایی به اختلاف مربوط به تقسیم ترکه مربوط می شود.
زمانی که یک فرد قبل از والدین خود فوت می کند، پدر و مادر شخص از او ارث می برند.
در این حالت سوال مطرح شده این است که سهم ارث پدر متوفی چقدر است؟
وجود و یا عدم وجود کدام یک خویشاوندان متوفی میزان سهم الارث پدر را تحت تاثیر قرار می دهد؟
سهم ارث پدر در فرضی که تنها وارث متوفی است
در ماده 906 قانون مدنی به این صورت ذکر شده است: «اگر برای متوفی اولاد یا اولاد اولاد از هر درجه که باشند موجود نباشد هریک از ابوین در صورت انفراد تمام ارث را می برد …»
در بین طبقات ارث، اشخاصی که در طبقه اول هستند عبارت اند از: پدر، مادر و فرزندان متوفی.
به همین دلیل اگر فرد فوت شده دارای فرزند نباشد و مادر او هم در قید حیات نباشد، طبق ماده 906 کلیه ترکه به عنوان سهم الارث پدر خواهند بود.
سهم الارث پدر در فرض وجود مادر و نبود فرزند
طبق ماده 906 قانون مدنی:«اگر پدر و مادر میت هر دو زنده باشند مادر یک ثلث و پدر دو ثلث می برد …»
به همین دلیل طبق این ماده اگر شخص فوت شده دارای فرزند نباشد اما پدر و مادر او هر دو در قید حیات باشند، یک سوم ترکه به مادر ارث می رسد و دو سوم باقی ماند جزو سهم الارث پدر خواهند بود.
سهم ارث پدر در فرض وجود فرزند و نبود مادر
طبق این فرض با در نظر گرفتن اینکه فرد فوت از یک دختر و یا چند دختر و یا حتی فرزند پسر برخوردار باشد میزان سهم ارث پدر متفاوت است.
به همین دلیل این حالت ها به صورت جدا بررسی خواهند شد.
در کلیه حالات مطرح شده زمانی که فرزند یا فرزندان شخص متوفی به دنیا نیامده باشند و بعبارتی جنین باشند، طبق ماده 878 قانون مدنی و قواعد مربوط به سهم الارص جنین سهمی معادل سهم دو پسر برای جنین در نظر می گیرند، سهم ارث پدر به وی داده می شود و بعد از تولد وی تقسیم قطعی انجام می شود.
1- سهم ارث پدر در حالت وجود یک دختر
فرض سهم الارث پدر در حالت وجود یک دختر در ماده 908 قانون مدنی بیان شده به این صورت است:«هرگاه پدر یا مادر متوفی یا هر دو ابوین او موجود باشند با یک دختر ، فرض هر یک از پدر و مادر سدس ترکه و فرض دختر نصف آن خواهد بود و ما بقی باید بین تمام وراث به نسبت فرض آنها تقسیم شود …»
به همین دلیل زمانی که فرد فوت کند و ورثه یک پدر و دختر باشد، سهم ارث پدر به صورت یک ششم ترکه در نظر گرفته می شود و یک دوم ترکه به دختر تعلق خواهد گرفت.
زمانی که یک ششم و یک دو را جمع کنیم حاصل چهار ششم است بعبارتی دو ششم از ترکه باقی خواهند بود.
این باقی مانده بین پدر و دختر به صورت سهم الارث تقسیم خواهد شد به همین دلیل سهم ارث پدر نسبت به یک ششم افزایش می یابد.
2- سهم ارث پدر در حالت وجود چند دختر
طبق قانون 909 مدنی در خصوص سهم الارث پدر به این صورت بیان می شود: «هرگاه پدر یا مادر متوفی یا هر دو ابوین او موجود باشند با چند دختر ، فرض تمام دخترها دو ثلث ترکه خواهد بود که بالسویه بین آنها تقسیم می شود و فرض هر یک از پدر و مادر یک سدس و ما بقی اگر باشد بین تمام ورثه به نسبت فرض آنها تقسیم می شود …»
طبق این ماده اگر ورثه فرد فوت شده پدر و یا چند دختر او باشند سهم الارث پدر یک ششم ترکه است و دو سوم ترکه سهم الارث دختر خواهد بود.
در این صورت با جمع یک ششم و دو سوم حاصل پنج ششم است. یعنی یک ششم از ترکه باقی خواهند ماند این یک ششم باقی مانده ترکه بین پدر و دختران به نسبت سهم الارث آن ها تقسیم شده و در نهایت باز هم سهم ارث پدر نسبت به یک ششم اضافه خواهد شد.
3- سهم ارث پدر در حالت وجود فرزند پسر
زمانی که فردی فوت کند و به جز پدر از چند فرزند پسر و یا چند فرزند دختر و پسر برخوردار باشد در این حالت یک ششم ترکه ارث به پدر می رسد و مابقی ترکه سهم ارث فرزندان خواهد بود.
به همین دلیل در این حالت سهم ارث پدر همان یک ششم است.
امروزه زمانی که تمامی فرزندان پسر باشند ارث به صورت مساوری بین آن تقسیم خواهد شد؛ اما زمانی که بین فرزندان دختر هم باشد سهم فرزند پسر دو برابر فرزند دختر در نظر گرفته می شود.
سهم ارث پدر در فرض وجود فرزند و مادر
در این باره به این موضوع بستگی دارد که متوفی از یک دختر و یا حتی چند دختر و یا فرزند پسر برخوردار باشد.
بدین صورت در سهم الارث پدر در فرآیند تقسیم ارث فرزند فوت شده متفاوت است.به همین دلیل این حالت به صورت جداگانه مورد بررسی قرار می گیرد.
ذکر این مسئله در کلیه حالات طرح شده به این صورت است که ارث بردن فرزند رضاعی مانند فرزند ناشی از تولد است و به لحاظ ارث خود فرزند و حتی تاثیرات او به میزان سهم ارث پدر بین فرزندان رضاعی و فرزندان ناشی از تولد تفاوتی وجود ندارد.
1- سهم ارث پدر در حالت وجود مادر و یک دختر
طبق ماده 908 قانون مدنی که در قسمت قبل گفتیم، زمانی که وارث متوفی پدر، مادر و یک دختر داشته باشد، سهم ارث پدر به صورت یک ششم ترکه در نظر گرفته می شود.
بعبارتی یک ششم ترکه سهم مادر است و سهم ارث دختر او هم یک دوم ترکه است.
در نهایت با جمع یک ششم سهم ارث مادر و سهم ارث پدر و همچنین یک دوم سهم ارث دختر حاصل بدست آمده پنج ششم است که بعبارتی می توان گفت یک ششم از ترکی باقی خواهند ماند.
در این ثورت یک ششم باقی مانده بین پدر، مادر و دختر به صورت سهم الارث مساوی تقسیم می شود.
به همین دلیل سهم ارث پدر به نسبت یک ششم اضافه خواهد شد.
2- سهم ارث پدر در حالت وجود مادر و چند دختر
براساس ماده 908 قانون مدنی که در بخش قبل ذکر شد زمانی که فردی فوت شود، دارای پدر، مادر و چند دختر باشد.
یک ششم از ترکه سهم الارث پدر و سهم ارث مادر هم از به همین صورت یک ششم در نظر گرفته می شود.
دو سوم ترکه به صورت سهم الارث به دختران شخص متوفی پرداخت می شود.
زمانیکه سهم الارث پدر، مادر و دختران جمع شود در نهایت مجموع آن ها شش ششم خواهد شد و در این مورد چیزی باقی نمی ماند و به همین دلیل سهم الارث پدر بیشتر از یک ششم نمی شود.
3- سهم ارث پدر در حالت وجود مادر و فرزند پسر
زمانی که وارثان شخص فوت شده پدر، مادر، یک یا چند فرزند پسر یا پسر و دختر باشد در این صورت سهم پدر و مادر هر کدام به صورت مساوری یک ششم ترکه در نظر گرفته می شود و فرزندان باقی ترکه را ارث می برند.
به همین دلیل در این حالت سهم ارث پدر یک ششم است و چیزی اضافه بر آن به ایشان تعلق نخواهد گرفت.
زمانی که کلیه فرزندان شخص متوفی پسر باشد، ترکه به صورت مساوری بین کلیه فرزندان تقسیم می شود و در صورت تفاوت میان فرزندان سهم ارث فرزند پسر دو برابر سهم ارث دختر می شود.
سهم ارث پدر در فرض وجود زوج و یا زوجه
براساس ماده 913 قانون مدنی : «در تمام صور مذکوره در این مبحث هر یک از زوجین که زنده باشد فرض خود را می برد و این فرض عبارت است از نصف ترکه برای زوج و ربع آن برای زوجه در صورتی که میت اولاد یا اولاد اولاد نداشته باشد و از ربع ترکه برای زوج و ثمن آن برای زوجه درصورتی که میت اولاد یا اولاد اولاد داشته باشد و ما بقی ترکه بر طبق مقررات مواد قبل ما بین سایر وراث تقسیم می شود.»
به همین دلیل زمانی که زنی فوت می کند در کنار پدر وی شوهر ایشان هم وارث می باشد و یا زمانی که مردی فوت کند در کنار پدر شخص زن وی هم جزو ورثه متوفی خواهد بود.
بدین صورت در ابتدا زوج و یا زوجه سهم ارث خود را از ترکه دریافت کرده و در مرحله بعد بقیه ترکه بین پدر و سایر ورثه به ترتیبی که در موارد بالا ذکر کردیم به آن ها تعلق می گیرد.
باید بدانید که زوج و زوجه به معنای زن و شوهر در عقد نکاح دائم هستند، زیرا براساس قانون ایران ارث در عقد موقت در نظر گرفته نمی شود.
حجب و تاثیر آن در سهم الارث پدر و مادر
حجب حرمانی: به این معنی ات که برخی از ورثه به دلیل وجود ورثه دیگر به صورت کلی از ارث محروم می شوند.
به عنوان مثال اگر شخص متوفی دارای پدر و مادر باشد، خواهر و برادر وی از او ارثی نمی برند در حقیقت پدر ومادر سبب حجب حرمانی ارث بری برادر و خواهر خواهند شد.
یا ممکن است شخص متوفی دارای فرزند و نوه باشد در این باره نوه با اینکه در طبقه نخست وراث قرار دارد، اما پدر و مادر آن ها (نوه ها) سبب حجب حرمانی ارث بری می شوند.
حجب نقضانی: بدین معناست که برخی از وراث به دلیل وجود ورثه دیگر سهم الارث کمتری دریافت می کنند.
به عنوان مثال زمانی که متوفی اولاد داشته باشد، زن متوفی که می توانست در نبود اولاد از یک چهارم ارث برخوردار شود ارث او به یک هشتم کاهش می یابد.
و یا حتی برای متوفی فرزندی باشد، سهم الارث مادر از یک سوم به یک ششم کاهش می یابد.
ممکن است برخی از وراثی که در طبقه دوم قرار دارند مانند خواهر و برادر سبب حجب نقضانی سهم الارث مادر شوند بطوریکه خودشان از سهم الارثی برخوردار نشوند اما مانع ارث بری کامل مادر شوند.
برای مثال ورثه متوفی متشکل از پدر و مادر وی هستند اما متوفی دارای دو برادر و یا حتی یک برادر و دو خواهر یا چهار خواهر است.
در این صورت برادران و خواهران از برادر یا خواهر فوت سهم الارثی ندارند.
اما در این بین مادر متوفی به دلیل وجود برادر و خواهر با تعداد ذکر شده سهم الارثش از یک سوم به یک ششم کم خواهد شد.
سوالات متداول در خصوص سهم الارث پدر از فرزند
سهم ارث پدر در فرض وجود مادر و نبود فرزند به چه میزان است؟
سهم ارث پدر در زمان زنده بودن مادر و نداشتن فرزند، طبق قانون دو سوم است.
سهم ارث پدر در فرض وجود مادر و فرزند برای متوفی به چه میزان است؟
به صورت کلی سهم ارث پدر زمانی که مادر و فرزند متوفی وجود داشته باشند یک ششم است.
سهم ارث پدر در فرض وجود زوج و زوجه به چه میزان است؟
با فرض اینکه زوج و یا زوجه وجود داشته باشند سهم ارث به آن ها تعلق می گیرد و سهم ارث پدر از یک ششم تا کلیه ترکه از باقی ترکه به ایشان می رسد.
سلام .پدر فوت شده وقبل از پدرم برادرم فوت شده. میخاستم ببینم اول که فرزندهای برادرم ارث می برن یا نه . و دوم اینکه ارثیه به نام مادرم هس (خانه) رو میگویم.
و میخاستم بدونم میتونم ادعای سهم ارث کنم. یا نه.
تشکر میکنم از راهنمایی تون اگر بنده رو راهنمایی کنید